M-3/M-5

M-3/M-5 – amerykański czołg lekki z okresu II wojny światowej.

Nadana mu przez Brytyjczyków potoczna nazwa "Stuart" pochodzi od nazwiska amerykańskiego generała z okresu wojny secesyjnej – Jeba Stuarta.

Historia

W 1940 amerykański Departament Uzbrojenia opracował projekt nowej odmiany lekkiego czołgu M2. Pogrubiono pancerz i przebudowano układ jezdny oraz zmieniono jarzmo armaty. Tak ulepszony czołg otrzymał oznaczenie M3 i został wprowadzony do uzbrojenia w kwietniu 1941. Wóz był kilkakrotnie modernizowany. Powstały wersje M3, M3 (diesel), M3A1, M3A1 (diesel), M3A3, M5, M5A1. Ogółem w latach 1941-1944 wyprodukowano 22743 czołgi wszystkich wersji.

Służba

Czołgi M3/M5 "Stuart", oprócz USA, były używane przez wojska brytyjskie, kraje Wspólnoty Brytyjskiej, Chiny oraz Związek Radziecki. W armii brytyjskiej nosiły oznaczenia:

* M3 – brytyjska nazwa "Stuart I"
* M3A1 – brytyjska nazwa "Stuart III"
* M3A1 Diesel - brytyjska nazwa "Stuart IV"
* M3A3 – brytyjska nazwa "Stuart V"
* M5 – brytyjska nazwa "Stuart VI"
* M5A1 – brytyjska nazwa "Stuart VI" (tak samo jak modelu M5)

Czołgi lekkie "Stuart" znajdowały się również w jednostkach Polskich Sił Zbrojnych. Czołgi M5A1 znajdowały się w 24 Pułku Ułanów 1 Dywizji Pancernej. Brały udział w bojach we Francji, Belgii, Holandii i Niemczech. "Stuarty" były też w uzbrojeniu II Korpusu Polskiego walczącego we Włoszech.

Po wojnie "Stuarty" były sprzedawane do wielu krajów świata. Miały je w swoim uzbrojeniu armie m in. Dominikany, Haiti, Meksyku, Kolumbii, Hondurasu, Brazylii. W niektórych krajach czołgi te służyły jeszcze w latach 80. XX wieku.

Dane techniczne
Silnik 7-cylindrowy gwiazdowy silnik gaźnikowy chłodzony powietrzem Continental W-670-91 / 9-cylindrowy gwiazdowy silnik wysokoprężny chłodzony powietrzem Guiberson T-1020-4
Moc 250 KM / 220 KM
Transmisja mechaniczna
Moc jedn. 19,4 KM/t / 17 KM/t
Wymiary
Długość maks. 4520 mm
Szerokość 2240 mm
Wysokość 2390 mm
Masa
Masa bojowa 12 900 kg
Opancerzenie
Grubość pancerza kadłub 16 - 44 mm
wieża 32 - 51 mm

źródła:[link widoczny dla zalogowanych]